Tweet
Originally posted by firsthand
View Post
Originally posted by firsthand
View Post
โดยตัวที่ทำหน้าที่รับพลังงานไฟฟ้าคือ Voice coil ซึ่งก็คือขดลวดนั่นเอง โดยจะถูกพันเข้ากับแกนกระดาษทรงกระบอก โดยที่ลวดที่มี diameter ใหญ่กว่าจะสามารถนำกระแสได้มากกว่าลวดที่ขนาดเล็กกว่า
โดยปกติแล้ว PA (Power Amp) จะมองลำโพงเป็นโหลดตัวนึง ซึ่งมีอิมพิแดนซ์ (Z) ค่าๆหนึ่ง เช่น 8,6 หรือ 4 โอห์ม แล้วแต่ spec ซึ่งจะถูกมองว่าค่านี้คงที่ตลอดย่านความถี่
ดังนั้นเราสามารถหาค่ากระแส (I) ที่ไหลผ่านลำโพงได้จากกำลัง watt (P) ที่ PA จ่ายออกมาตามสมการ
I = sqrt(P/Z)
และโดยทั่วไปแล้ว ในการออกแบบลำโพงตัวหนึ่งๆนั้น ขนาดเส้นลวดของ voice coil จะเป็นปัจจัยหลักในการคำนวนหาค่ากำลัง watt สูงสุดที่ลำโพงจะสามารถทนได้จากสมการ
P = (I^2)*Z
จะเกิดอะไรขึ้น ถ้าเราจ่ายกำลังงานให้กับลำโพงเกินกว่าค่ากำลังสูงสุดของมัน กระแสจะไหลเกินกว่าที่ออกแบบ voice coil จะร้อนเกินค่าที่กำหนด อาจทำให้ฉนวนแตกหรือใหม้หรือทำให้กระดาษที่ voice coil พันรอบอยู่ร้อนและใหม้ ซึงถ้าฉนวนลอกหรือใหม้ก็จะทำให้ลวดที่พันไว้ชอร์ทกัน ซึ่งจะทำให้ค่าอิมพิแดนซ์ลดลง
เมื่ออิมพิแดนซ์ลดลงจะเกิดอะไรขึ้น PA ก็จะจ่ายกระแสมากขึ้นตามสมการ
I = sqrt(P/Z)
จะเกิดอะไรขึ้น ถ้า Z มีลดลงจนเป็น 0 ผลก็คือ ค่า I = infinity หรือมีค่าสูงมากๆ
ในกรณีนี้จะทำให้ PA จ่ายกระแสสูงกว่าปกติ ถ้า PA มีวงจรป้องกัน ก็อาจจะช่วยได้โดยการตัดการทำงาน แต่ถ้าไม่มี PA ก็จะเกิดภาวะที่เรียกว่า Overload และ Power Transistor หรือ IC ก็จะพังในที่สุด
สรุปก็คือ ถ้าลำโพงไม่พัง PA ก็จะไม่พัง ซึ่งเหตุที่จะทำให้ลำโพงจะพังได้ หนึ่งในนั้นคือจ่ายกำลังให้มันเกินกว่าค่าที่มันจะทนได้ในช่วงเวลาหนึ่ง แต่ถ้าลำโพงทนกำลังได้มากกว่ากำลังที่ PA สามารถจ่ายได้ ความน่าจะเป็นที่ลำโพงจะพังอันเนื่องมาจากขับเกินกำลังก็จะไม่มีครับ
ส่วนในเรื่องความดังนั้นไม่ได้ขึ้นกับค่ากำลังที่ลำโพงทนได้เลยครับ เป็นคนละเรื่องกันเลย
จากที่ผมได้กล่าวไว้ข้างต้น ที่ว่า "ลำโพงเป็น Transducer ที่จะเปลี่ยนพลังงานไฟฟ้าให้เป็นพลังงานกลในที่นี้คือคลื่นเสียง"
ค่าที่จะบอกว่าลำโพงตัวหนึ่งๆนั้น มีประสิทธิภาพในการเปลียนพลังงานไฟฟ้าให้เป็นพลังงานเสียง มากน้อยเพียงใด ดูได้จากค่าความไว (Sensitivity) หน่วยเป็น dB/W/m ซึ่งเป็นค่าๆหนึ่งใน spec ของลำโพงแต่ละตัว ซึ่งค่านี้สามาถบอกได้ว่าลำโพงตัวใหนจะดังกว่าเมื่อจ่ายกำลังให้ค่าๆหนึ่งซึ่งเท่ากัน หรือบอกว่าลำโพงตัวใหนกิน watt กว่ากัน ซึ่งไม่เกี่ยวกับค่ากำลัง watt ที่ลำโพงทนได้นะครับ
แน่นอนครับว่าถ้าใช้ลำโพงที่ความไวต่ำ PA จะต้องจ่ายกำลังงานสูงขึ้น กว่าลำโพงที่ความไวสูง ถ้าต้องการให้เสียงดังเท่ากัน และโอกาสที่เสียงจะแตกหรือสัญญาณถูก clip ก็มีมากกว่าครับ
ปล 1 .ลองพิจารณาดูนะครับ ไม่ต้องเชื่อผมก็ได้ แต่ที่สิ่งผมกล่าวมาสามารถพิสูจน์ได้ และหาอ่านได้จากตำราทั่วๆไปรวมถึงจาก internet ครับ
Comment